Naukowcy z Harvardu odkryli trop, który może być kamieniem milowym w walce ze stwardnieniem rozsianym (SM). Okazuje się, że ta nieuleczalna choroba może być spowodowana przez zakażenie wirusem Epsteina-Barr (EBV) – jednego z najpowszechniejszych wirusów u ludzi. Profesor Alberto Ascherio, który przewodniczy badaniom, powiedział, że w przyszłości leki przeciwwirusowe i szczepionki przeciw EBV mogą zatrzymać lub nawet wyleczyć SM.
Wyniki badania przeprowadzonego na Harvardzie zostały opublikowane na stronie Science 13 stycznia 2022 r. Alberto Ascherio, profesor epidemiologii i żywienia w Harvard Chan School i starszy autor badania, powiedział, że „hipoteza o tym, że EBV jest odpowiedzialny za SM była badana przez naszą oraz inne grupy od kilku lat. Jednak to pierwsze badanie, które przynosi przekonujące dowody na przyczynowość”. Dodał, że „to duży krok, który sugeruje, że większości przypadków stwardnienia rozsianego można zapobiec poprzez zatrzymanie infekcji EBV, a wzięcie na cel EBV może prowadzić do odkrycia leku na stwardnienie rozsiane”.
Wirus Epsteina-Barr i stwardnienie rozsiane. Czym one są?
Wirus Epsteina-Barr, ludzki herpeswirus 4, EBV lub HHV-4 – pod takimi nazwami funkcjonuje wirus, który jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych na świecie. Większość z nas przechodzi zakażenie zupełnie bezobjawowo, chociaż zostaje on z nami do końca życia i może ulegać okresowej reaktywacji. Został on odkryty w 1964 r. przed Yvonne Barr oraz Michaela Epsteina, od których nazwisk nazwano patogen.
Wirus EBV może wywoływać mononukleozę zakaźną, którą kiedyś nazywano chorobą pocałunków. Występuje ona w sytuacji, gdy pierwszy kontakt z wirusem mamy w okresie dojrzewania (lub późniejszym).
Z kolei stwardnienie rozsiane (łac. sclerosis multiplex – stąd skrót SM) jest ciężką, przewlekłą i zapalną chorobą ośrodkowego układu nerwowego, w czasie której dochodzi do wieloogniskowego uszkodzenia tkanki nerwowej. Najczęściej przebiega fazami z okresami zaostrzeń i remisji. Jej szczyt występowania przypada pomiędzy 20 a 40 rokiem życia i występuje nieco częściej u kobiet niż mężczyzn. Po raz pierwszy stwardnienie rozsiane zostało opisane w 1868 r. przez Jeana-Martina Charcota.
Stwardnienie rozsiane może mieć wiele objawów, a także zespołów objawów. Do najczęściej występujących należą zaburzenia:
– ruchowe,
– czuciowe,
– widzenia,
– autonomiczne,
– poznawcze,
– nastroju.
Częstym objawem są także zespoły bólowe oraz przewlekłe zmęczenie. Stwardnienie rozsiane jest jednym z najczęstszych powodów niepełnosprawności wśród ludzi młodych i może mieć kilka postaci, np. postępująco-nawracającą. Obecnie nie ma leku, który pozwoliłyby na zatrzymanie postępu choroby oraz całkowite jej wyleczenie. Niektóre ze środków pozwalają odzyskać utracone funkcje oraz spowolnić dalszy rozwój choroby.
Jak doszło do odkrycia powiązania EBV z SM
Ustalenie, że istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy EBV a SM było trudne. To dlatego, że wirus EBV zaraża większość ludzi (ok. 95 proc.), a tymczasem stwardnienie rozsiane jest chorobą stosunkowo rzadką. Jej objawy pojawiają się w około 10 lat po zakażeniu EBV. Żeby przebadać powiązanie między jednym i drugim, naukowcy przeprowadzili badanie na ponad 10 milionach młodych ludzi, którzy pełnili czynną służbę w amerykańskim wojsku. Zidentyfikowali 955 pacjentów, którzy zostali zdiagnozowani na stwardnienie rozsiane w okresie swojej służby.
Badacze przeanalizowali próbki surowicy pobierane co dwa lata przez wojsko, a następnie czy i jaki występuje związek między obecnością EBV a zachorowaniem na SM. Wyniki pokazały, że ryzyko wystąpienia stwardnienia rozsianego wzrastało aż 32-krotnie po zakażeniu wirusem Epsteina-Barr, a nie zmieniało się po przebyciu zakażenia innymi wirusami. Do tego poziom łańcucha lekkiego neurofilamentów w surowicy, który jest typowym biomarkerem dla SM, wzrastał dopiero po zakażeniu wirusem EBV. Naukowcy zauważali, że „odkrycia nie można wyjaśnić żadnym znanym czynnikiem ryzyka SM i sugerują, że EBV jest główną przyczyną SM”.
Skąd opóźnienie pomiędzy zakażeniem wirusem EBV, a wystąpieniem stwardnienia rozsianego? Profesor Ascherio wskazuje, że może ono wynikać z dwóch powodów. Po pierwsze niewykrywalności objawów choroby na jej początkowym etapie. Po drugie zaś z częściowo ewolucyjnego związku pomiędzy wirusem EBV, a układem odpornościowym nosiciela, który jest stymulowany za każdym razem, gdy wirus pozostający w uśpieniu reaktywuje się.
„Obecnie nie ma sposobu, aby skutecznie zapobiegać lub leczyć zakażenie EBV, ale szczepionka EBV lub celowanie w wirusa za pomocą leków przeciwwirusowych specyficznych dla EBV może ostatecznie zapobiec lub wyleczyć SM” – powiedział Ascherio.
Źródło: cowzdrowiu.pl