- Czy błąd medyczny i błąd lekarski oznaczają to samo?
Błąd medyczny, zgodnie z definicją przyjętą przez Sąd Najwyższy, to nieumyślne działanie, zaniedbanie lub zaniechanie lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej lub osoby wykonującej inny zawód medyczny, które powoduje powstanie szkody u pacjenta.
W mowie potocznej przyjęło się, że pojęcia błąd medyczny, błąd w sztuce medycznej i błąd lekarski są używane naprzemiennie. Będąc jednak pacjentem warto wiedzieć, że nie są one tożsame. Przyjąć należy, że pojęcie określane jako „błąd w sztuce medycznej” lub “błąd medyczny” jest pojęciem szerszym od błędu lekarskiego (lege artis). Błąd lekarski jak sama nazwa wskazuje może być popełniony jedynie poprzez lekarza w ramach wykonywania jego obowiązków.
Błędu medycznego może dopuścić się również:
- inny medyk, np.: pielęgniarka, fizjoterapeuta,
- placówka medyczna, np.: przychodnia, szpital.
Błąd medyczny popełnia osoba, która:
- działa w sposób niezgodny ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej,
- nie stosuje dostępnych jej metod i środków zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób,
- działa niezgodnie z zasadami etyki zawodowej,
- wykonuje swoje działania bez należytej staranności.
Ponadto, błąd medyczny musi cechować się:
- postępowaniem lekarza, innego medyka, placówki medycznej, które jest niezgodne z aktualnym stanem wiedzy medycznej,
- nieumyślnym działaniem. Kiedy działanie jest celowe i umyślne mówimy o przestępstwie, a nie błędzie medycznym.
Pacjent lub jego bliski, który chce dochodzić swoich praw na drodze sądowej musi udowodnić, że na skutek działania lekarza, lekarza stomatologa, innego medyka lub placówki medycznej:
- doszło do wystąpienie szkody,
- wykazać związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy popełnionym błędem,
a powstałą szkodą.
Osobom, które podejrzewają, że wobec nich lub ich bliskich został popełniony błąd w procesie diagnozowania czy też leczenia choroby trudno jest często wykazać wszystkie konieczne elementy odpowiedzialności. Dlatego przed wszczęciem postępowania zawsze warto w takich sprawach skorzystać z porady prawnika specjalizującego się w obszarze spraw medycznych. Na stronach kancelarii prawniczych można znaleźć informacje w jakich sprawach specjalizują się dane podmioty oraz o jakie świadczenia oraz odszkodowania za błędy medyczne może ubiegać się osoba poszkodowana lub jej bliscy.
- Czy odszkodowanie za błędy medyczne można uzyskać bez sądu?
Uzyskać odszkodowanie za błędy medyczne bez sądu można tylko gdy doszło do porozumienia między placówką a poszkodowanym. Wobec tego, gdy przyjdzie nam bronić swoich praw, niemal na pewno sprawa skończy się w sądzie. W sprawie dotyczącej błędu medycznego może być wszczęte zarówno postępowanie karne jak i cywilne. Istnieją też pomniejsze drogi egzekwowania swoich roszczeń przed organami zajmującymi się stricte sprawami około medycznymi.
- Postępowanie karne
Sprawa będzie dotyczyła głównie wykazania winy oskarżonego, a nie ustalenia rzeczywistej wysokości strat i im zadośćuczynienia. Wszelkie zasądzone przez sąd kwoty na rzecz poszkodowanego będą tu niejako dodatkiem do głównej kary, która będzie wymierzona winnemu błędu. Nie jest to droga, która może zadośćuczynić wszystkim roszczeniom poszkodowanego, ale wyrok karny może być dobrym wstępem do wystąpienia z powództwem cywilnym.
Postępowanie karne nie wymaga aktywności poszkodowanego (wszystkie czynności mające na celu skazanie będzie wykonywał prokurator), ale warto wiedzieć, że poszkodowany na wstępnym etapie postępowania ma prawo włączyć się jako oskarżyciel posiłkowy. Jeśli na początku sprawy nie zgłosimy odpowiedniego wniosku, nie będziemy mieli prawa np. do zgłaszania wniosków dowodowych, przesłuchiwania świadków, wygłoszenia mowy końcowej itd.
- Postępowanie cywilne
Jeśli głównym celem poszkodowanego jest odszkodowanie oraz zadośćuczynienie poniesionym przez siebie stratom, należy złożyć powództwo cywilne. Tam będzie można uzyskać rekompensatę za wyrządzoną krzywdę oraz odszkodowanie za poniesioną szkodę w wyniku błędu medycznego. Tutaj wszystkie czynności łącznie z napisaniem powództwa i wykazaniem wysokości strat leżą po stronie żądającej.
- Postępowanie przed Wojewódzką Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych
Postępowanie to pozwala uzyskać potwierdzenie błędu lekarskiego oraz świadczeń odszkodowawczych. Postępowanie to trwa znaczniej krócej niż ww. i nie ma potrzeby korzystania w jego trakcie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Na pewno tym co cechuje to postępowanie jest niski koszt jego wszczęcia.
Niestety w ramach tej procedury można uzyskać stosunkowo niskie kwoty odszkodowań i świadczeń, krótki termin przedawnienia wynosi 3 lata od wystąpienia zdarzenia.
- Postępowanie przed Rzecznikiem Praw Pacjenta
W celu bez kosztowego uzyskania dodatkowej opinii niezależnego biegłego, którą można wykorzystać w pozwie cywilnym, można złożyć wniosek o wszczęcie postępowania wyjaśniającego do Rzecznika Praw Pacjenta. Jednym z zadań działalności Rzecznika Praw Pacjenta jest prowadzenie postępowań wyjaśniających, gdy poweźmie on wiadomość uprawdopodabniającą naruszenie praw pacjenta. Po rozpatrzeniu wniosku i stwierdzeniu prawdopodobieństwa naruszenia praw pacjenta Rzecznik może wszcząć postępowanie wyjaśniające wobec podmiotu medycznego. Zazwyczaj jeżeli do właściwego rozstrzygnięcia sprawy niezbędne są wiadomości specjalne, dotyczy to zwłaszcza naruszeń praw pacjenta do leczenia zgodnego z aktualną wiedzą medyczną, Rzecznik Praw Pacjenta ma prawowystąpienia o ekspertyzy odpowiedniej specjalności.
W sytuacji gdy Rzecznik stwierdzi, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jest wystarczający do rozstrzygnięcia wydaje decyzję, w której stwierdza, że doszło lub nie do naruszenia praw pacjenta.
- Postępowanie dyscyplinarne przed Sądem Lekarskim
Postępowanie ma na celu pociągnięcie do odpowiedzialności dyscyplinarnej lekarza, który dopuścił się błędu w sztuce lekarskiej.
Wniosek o ukaranie powinien zawierać:
1) imię i nazwisko oraz numer prawa wykonywania zawodu albo numer ograniczonego prawa wykonywania zawodu;
2) dokładne określenie zarzucanego przewinienia zawodowego, ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków z niego wynikających;
3) imiona i nazwiska oraz adresy świadków, którzy mają być wezwani na rozprawę, jak również inne dowody;
4) uzasadnienie wniosku.
Sądy lekarskie orzekają w sprawach dotyczących odpowiedzialności zawodowej lekarzy. W pierwszej instancji orzekają okręgowe sądy lekarskie, a w drugiej – Naczelny Sąd Lekarski. Strony w postępowaniu przed sądem lekarskim to pokrzywdzony, lekarz lub obwiniony, którego dotyczy postępowanie oraz rzecznik odpowiedzialnościzawodowej. Okręgowe sądy lekarskie mogą orzec m.in. kary: upomnienia, nagany, zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od roku do pięciu lat, pozbawienie prawa wykonywania zawodu.
- Jak przygotować się do postępowania w sprawie o błąd medyczny i błąd lekarski?
Podstawowy materiał dowodowy w sprawie dot. błędów w sztuce lekarskiej stanowi dokumentacja medyczna. Warto wiedzieć, że pacjent zawsze ma prawo do uzyskania od lekarza czy też placówki medycznej swojej dokumentacji medycznej. Dokumentacja medyczna przedstawiona w sprawie powinna być poświadczona za zgodność z oryginałem.
Inny dowód w sprawie, jeśli pacjent ubiega się o odszkodowanie, stanowią dokumenty potwierdzające poniesione przez pacjenta lub jego najbliższych straty materialne. Warto zatem zgromadzić odpowiednie rachunki, a najlepiej imienne faktury, ale także dokumenty świadczące o kosztach związanych z dojazdami do placówki leczącej, czy dokumenty świadczące o utraconych zarobkach związanych z leczeniem. Ponadto przygotowując się do postępowania warto skorzystać z porady kancelarii specjalizującej się w sprawach dot. błędów medycznych.
- Jak wybrać kancelarię, która będzie nas reprezentować w sprawie dot. błędu medycznego?
Przed podjęciem decyzji o wyborze kancelarii reprezentującej nas w sprawie dot. błędu lekarskiego warto sprawdzić:
- czy kancelaria w przeszłości lub obecnie prowadzi sprawy dot. błędów medycznych, a jeśli tak to czego te sprawy dotyczyły,
- w jakich postępowaniach może nas reprezentować,
- kto będzie nas reprezentował w sprawie,
- co obejmuje prowadzenie sprawy i jaka będzie wysokość wynagrodzenia kancelarii.
- Czy błąd lekarski może dotyczyć tylko niewłaściwego wyboru sposobu leczenia?
Błędy medyczne można podzielić na dwie grupy:
- błędy diagnostyczne – w uproszczeniu można powiedzieć, że jest to sytuacja, w której pacjent na skutek braku postawienia prawidłowego rozpoznania lub postawienia błędnego rozpoznania nie otrzymał właściwego (zgodnego z aktualną wiedzą medyczną) leczenia;
- błędy terapeutyczne, czyli sytuacje, w których po postawieniu właściwego rozpoznania lekarz nie zastosował odpowiedniego, zgodnego z aktualną wiedzą medyczną leczenia, które jest dostępne.
Warto pamiętać, że w każdej sprawie dot. błędów lekarskich i medycznych można w pierwszej kolejności zwrócić się z prośbą o poradę do Rzecznika Praw Pacjenta, za pośrednictwem bezpłatnej infolinii tel. 800-190-590.
adw. Monika Kordowska
www.grupaprawnicza.pl
Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej, a jest jedynie informacją przybliżającą wskazaną w nim problematykę. Udzielenie porady prawnej wymaga poznania stanu faktycznego w indywidualnej sprawie.