12 maja obchodzony był Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek i Położnych, którego celem jest docenienie pracy pielęgniarek i położnych oraz ich poświęcenia dla zapewnienia bezpieczeństwa pacjentom. Jednak praca personelu pielęgniarskiego nie jest łatwa, w Polsce średnia wieku pielęgniarek przekracza 53 lata, a czas ich życia jest krótszy niż u statystycznej kobiety[1], warto zadać sobie pytanie z jakimi wyzwaniami wiąże się współczesna praca pielęgniarek?
Pielęgniarki i położne żyją krócej niż reszta społeczeństwa
Stres, zdarzenia niepożądane, odpowiedzialność za ludzkie życie, to codzienność, z którą muszą mierzyć się pracownicy personelu pielęgniarskiego i położniczego. Wykonywanie tego zawodu to również długie godziny pracy, często w zmęczeniu i trudnych warunkach, co powoduje również zagrożenia dla bezpieczeństwa pacjentów. Konsekwencją powyższych problemów, jest to, że statystyczna pielęgniarka żyje krócej niż statystyczna Polka, gdzie średnia ich wieku w chwili zgonu to tylko 62,3 roku (przy czym GUS zaznacza, że wiek środkowy kobiet zmarłych wg. GUS to 81,8 lat). Ponadto średnia wieku pielęgniarek przekracza 53 lata, a do 2030 r. aż 65% obecnie zatrudnionych pielęgniarek i 60% położnych będzie w wieku uprawniającym do świadczeń emerytalnych. To również zmęczenie fizyczne i psychiczna, a praca w ciągłym stresie może prowadzić do wypalenia zawodowego, chorób czy depresji.
Na ten problem od dłuższego czasu zwraca środowisko pielęgniarskie w tym Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych.
„Od dawna komunikowaliśmy o problemach związanych z krótkim czasem życia pielęgniarek i położnych, cały czas są potrzebne zmiany, które pozwolą zmienić rzeczywistość oraz komfort ich pracy. Wciąż brak zastępowalności pokoleń dla grupy personelu, który osiągnął już wiek emerytalny. Należy zwrócić również uwagę, że pielęgniarki to często linia pierwszego kontaktu z pacjentem i są one przez to obarczone udzieleniem informacji pacjentom czy jego rodzinie lub pomocy samemu pacjentowi, który często trafiając do szpitala jest zagubiony” – komentuje mgr Mariola Łodzińska, Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, Ekspert Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali.
Co zrobić, aby pielęgniarki żyły dłużej i miały większy komfort pracy?
Przyglądając się czynnościom i warunkom pracy personelu pielęgniarskiego można wyciągnąć wiele wniosków, które pozwolą na wdrożenie rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo i komfort pracy.
Personel pielęgniarski jest ciągle narażony na ekspozycję zawodową oraz zdarzenia niepożądane m.in. podczas kontaktu z ostrymi igłami, kaniulami, skalpelami czy szklanymi ampułkami. O tym problemie wciąż się mówi za mało, a jednym z powodów jest to, że pracownicy często nie zgłaszają zranień, bojąc się lub nie mając na to czasu. Potwierdzają to badania, dowodząc, że 40% personelu pielęgniarskiego nie zgłaszała zranień, a blisko 70% podczas swojej pracy zraniło się do 5 razy[2]. Rozwiązaniem powyższego problemu może być zakup bezpiecznego sprzętu, szkolenia dla personelu czy wprowadzenie rejestrów zranień, ale w formie elektronicznej, które znacznie przyspieszą proces zbierania danych. Kolejnym działaniem, które warto rozważyć jest wprowadzenie dodatkowych urlopów, które pozwolą na odpoczynek, rehabilitację oraz pełną regenerację personelu. w każdej placówce personel medyczny powinien mieć również dostęp do psychologa, który będzie mógł udzielić wsparcia, porady czy po prostu wysłuchać pracownika.
„Aby praca pielęgniarki była komfortowa, to musi być ona bezpieczna. Nie powinno dochodzić do niebezpiecznych zdarzeń, ale takim ryzykiem jest właśnie obarczona nasza praca. Bezpieczny sprzęt oraz regularne szkolenia to elementy, które na pewno ułatwiają nam pracę. Ważne jest też przestrzeganie wszystkich procedur, w tym spełnienie norm zatrudnienia w podmiocie leczniczym. Kolejnym istotnym problemem jest przemęczenie pielęgniarek wynikające z podejmowania pracy w kilku podmiotach leczniczych. Pielęgniarka, aby zapewniała dobrą opiekę medyczną musi być wypoczęta, obecnie jest to duży problem, który trzeba rozwiązać – podkreśla dr n. med. Anna Szczypta Krajowa Konsultant w dziedzinie Pielęgniarstwa epidemiologicznego, Ekspert Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali.
Ważnym aspektem jest też samo podejście i nastawienie pacjentów do pracowników personelu medycznego, będąc życzliwym oraz wyrozumiałym można również zadbać o komfort i bezstresową atmosferę pracy pielęgniarek. Warto również zadbać o samą organizację pracy w szpitalach, dużą rolę pełnią tu dyrektorzy i kierownicy placówek, którzy powinni na bieżąco reagować na wszystkie problemy, z którymi może się spotkać personel pielęgniarski, a także wprowadzać nowe rozwiązania, które usprawnią pracę medyków.
„Nie można zapominać jak dużą rolę w komforcie i wygodzie pracy personelu medycznego pełnią osoby zarządzające daną placówką medyczną. To właśnie od tych osób zależą najbardziej podstawowe, codzienne kwestie związane z potrzebami personelu pielęgniarskiego. Coraz powszechniejsze jest to, że placówkami zarządzają pielęgniarki, które znają potrzeby i wymagania pracowników najlepiej” –dodaje mgr Jolanta Korczyńska – Prezes Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Epidemiologicznych, Ekspert Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali.
[1] Raport Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych -„Pielęgniarka, Położna – zawody deficytowe w Polskim systemie ochrony zdrowia”
[2] Badanie „Implementacja Dyrektywy Rady 2010/32/UE w polskich szpitalach”